Η γέννηση ενός παιδιού είναι μια μοναδική εμπειρία, αλλά η απόφαση για το πώς θα γεννηθεί το παιδί – φυσιολογικά ή με καισαρική τομή – είναι συχνά περίπλοκη. Παρά τα σημαντικά οφέλη του φυσιολογικού τοκετού, παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια ανησυχητική αύξηση των καισαρικών τομών, ιδιαίτερα στην Κύπρο και την Ελλάδα, όπου τα ποσοστά ξεπερνούν το 50-60%.
Στόχος αυτού του άρθρου είναι να αναδείξει τα οφέλη του φυσιολογικού τοκετού, να εξετάσει τους λόγους που αποθαρρύνουν τις γυναίκες από αυτόν, να ενημερώσει για τις διαθέσιμες μεθόδους αναλγησίας και να υπογραμμίσει τη σημασία της σωστής πληροφόρησης και υποστήριξης.
Πώς συγκρίνονται τα ποσοστά διεθνώς;
Ο παρακάτω πίνακας απεικονίζει πώς διαφέρουν τα ποσοστά των καισαρικών τομών σε διάφορες χώρες. Ιδιαίτερα στην Κύπρο και στην Ελλάδα, αυτά τα νούμερα είναι σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι στατιστικές αυτές, μας βοηθούν να κατανοήσουμε πώς πολιτιστικοί, ιατρικοί και κοινωνικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις γύρω από τον τοκετό.
| Χώρα | Ποσοστό Καισαρικών Τομών (%) | Πηγή |
|---|---|---|
| Κύπρος | 56% | European Perinatal Health Report (EPHR), 2022 |
| Ελλάδα | 50-60% | OECD Health Statistics, 2021 |
| Γερμανία | 30% | Federal Statistical Office of Germany, 2021 |
| Ελβετία | 25% | Swiss Federal Statistical Office, 2021 |
| Μέσος Όρος Ευρώπης | 25-30% | WHO Report on Maternal and Newborn Health, 2020 |
Γιατί τα ποσοστά καισαρικών τομών είναι τόσο υψηλά;
Στην Κύπρο και την Ελλάδα, περίπου 50-60% των τοκετών γίνονται με καισαρική τομή, ποσοστά που είναι από τα υψηλότερα στον κόσμο. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Υπερβολική εξάρτηση από το CTG (Καρδιοτοκογραφία):
Το CTG συχνά οδηγεί συχνά σε υπερδιάγνωση. Έρευνες δείχνουν ότι το 60% των «παθολογικών» αποτελεσμάτων είναι ψευδώς θετικά. Χωρίς τη χρήση πιο εξειδικευμένων διαγνωστικών εργαλείων, όπως η μικροαιματολογική εξέταση (MBU), αυτό μπορεί να οδηγήσει σε περιττές καισαρικές τομές.Πολιτισμικές και κοινωνικές προτιμήσεις:
Πολλές γυναίκες επιλέγουν την καισαρική τομή λόγω φόβου από τον πόνο ή επειδή θεωρούν ότι η προγραμματισμένη γέννηση είναι για διάφορους λόγους πιο βολική.Έλλειψη εμπειρίας στη μαιευτική:
Σε μικρότερες κλινικές, οι νέοι μαιευτήρες δεν έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν εμπειρία σε φυσιολογικούς τοκετούς, καθώς η πλειονότητα των γεννήσεων πραγματοποιείται ιδιωτικά από ιδιώτες. Αυτό οδηγεί σε προτίμηση της καισαρικής τομής ως «ασφαλέστερη» επιλογή.Υποδομές και υποστήριξη:
Μικρές κλινικές συχνά δεν επαρκούν για την πλήρη υποστήριξη φυσιολογικών τοκετών, ιδίως σε περιπτώσεις επιπλοκών.
Τι αποθαρρύνει τις γυναίκες από έναν φυσιολογικό τοκετό;
Φόβος από τον πόνο (τοκετόφοβία):
Ο πόνος του τοκετού είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι γυναίκες προτιμούν την καισαρική τομή. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές επιλογές για τη διαχείριση του πόνου, τις οποίες θα αναλύσουμε παρακάτω.Έλλειψη σωστής πληροφόρησης:
Πολλές γυναίκες δεν γνωρίζουν τα στάδια του φυσιολογικού τοκετού, τις επιλογές αναλγησίας και τα οφέλη του.Αρνητικές εμπειρίες άλλων:
Ιστορίες με δύσκολες γέννες μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τις γυναίκες που προετοιμάζονται για τον τοκετό.Έλλειψη υποστήριξης:
Ο φόβος αυξάνεται όταν οι γυναίκες δεν έχουν συναισθηματική ή επαγγελματική υποστήριξη κατά τον τοκετό.
Ποιά είναι τα πλεονεκτήματα του φυσιολογικού τοκετού;
Ταχύτερη ανάρρωση:
Οι γυναίκες επιστρέφουν γρηγορότερα στην καθημερινότητά τους.Οφέλη για το μωρό:
Κατά τον φυσιολογικό τοκετό, το μωρό έρχεται σε επαφή με τη μικροχλωρίδα της μητέρας, κάτι που ενισχύει το ανοσοποιητικό του.Λιγότερες επιπλοκές για μελλοντικές εγκυμοσύνες:
Μειωμένος κίνδυνος ρήξης μήτρας και προβλημάτων με τον πλακούντα.Ψυχολογικά οφέλη:
Το “δέσιμο” με το μωρό σας αρχίζει αμέσως με την πρώτη επαφή.
Φοβάμαι τον πόνο. Τι επιλογές έχω;
Η διαχείριση του πόνου είναι σημαντική για την ενίσχυση της εμπειρίας του φυσιολογικού τοκετού. Υπάρχουν αρκετές επιλογές:
Περιφερική Δραστηριοποίηση Αναλγησίας (PDA):
- Μια από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους ανακούφισης του πόνου.
- Μειώνει την αίσθηση του πόνου χωρίς να επηρεάζει τη διαδικασία του τοκετού.
Φυσικές μέθοδοι ανακούφισης:
- Υδροθεραπεία: Το ζεστό νερό βοηθά στη χαλάρωση των μυών.
- Ασκήσεις αναπνοής και μασάζ: Ενισχύουν τη χαλάρωση και μειώνουν την ένταση.
Φαρμακευτικές επιλογές:
Ενέσιμα φάρμακα ή αέρια όπως το νιτρικό οξείδιο (laughing gas) μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση.
Πώς να προετοιμαστώ για έναν φυσιολογικό τοκετό;
- Μαθήματα προετοιμασίας τοκετού: Ενημερωθείτε για τη διαδικασία του τοκετού και τις διαθέσιμες επιλογές.
- Φυσικό αναλγητικό: Εξετάστε μεθόδους όπως η υδροθεραπεία, οι ασκήσεις αναπνοής και η χρήση μπαλών τοκετού.
- Συζήτηση με τον γιατρό σας: Εξετάστε τις επιλογές σας και λύστε τυχόν απορίες για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία.
Διεθνείς οδηγίες για τον φυσιολογικό τοκετό και την καισαρική τομή
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ):
Η ΠΟΥ συνιστά ότι το ιδανικό ποσοστό καισαρικών τομών είναι 10-15%, καθώς υψηλότερα ποσοστά δεν αποδεικνύονται ευεργετικά για την υγεία της μητέρας ή του μωρού.
(Πηγή: WHO Statement on Caesarean Section Rates, 2015)FIGO (Διεθνής Ομοσπονδία Γυναικολογίας και Μαιευτικής):
Η FIGO υποστηρίζει τη χρήση εργαλείων όπως η μικροαιματολογική εξέταση για την αποφυγή περιττών καισαρικών τομών.
(Πηγή: FIGO Guidelines on the Management of the Second Stage of Labour, 2018)ACOG (Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων-Γυναικολόγων):
Το ACOG συνιστά υπομονή στον τοκετό, ειδικά για πρωτοτόκες γυναίκες, και τονίζει ότι η αργή διαστολή του τραχήλου δεν αποτελεί αυτόματα ένδειξη για καισαρική τομή.
(Πηγή: ACOG Committee Opinion No. 766, 2019)
Φυσιολογικός τοκετός ή καισαρική τομή: Τι να επιλέξω;
Η επιλογή εξαρτάται από τις ανάγκες της κάθε γυναίκας και τις ιατρικές ενδείξεις. Ο φυσιολογικός τοκετός προάγει την υγεία της μητέρας και του μωρού, ενώ η καισαρική τομή είναι ζωτικής σημασίας όταν υπάρχει ιατρική ανάγκη.
Πηγές:
- WHO Statement on Caesarean Section Rates (2015)
- FIGO Guidelines on the Management of the Second Stage of Labour (2018)
- NICE Guidelines for Caesarean Section (2021)
- ACOG Committee Opinion No. 766 (2019)
- European Perinatal Health Report (EPHR), 2022
- OECD Health Statistics, 2021
